Zwartblauwe rapunzel in meerdere kleuren

Na een drukbezette lente en een verdrietige zomer waarin onze laatste tante ziek werd en overleed, pak ik eindelijk de blogdraad weer eens op. Na een mooie meivakantie in Limburg heb ik deze zomer weinig meegekregen van de natuur. We raceten op en neer naar Limburg en zagen vooral het ziekenhuis en de hospice van binnen. Voor de komende blogjes moet ik dus putten uit de lentefoto's en belevenissen. Niet zo actueel nu de herfst op het punt staat te beginnen, maar hopelijk wel lezenswaardig. 

Heerlijk wandelen in het Savelsbos

Eind april maakten we een wandeling in het Savelsbos dat, zeker in het voorjaar, sprookjesachtig mooi is. Voor we op pad gaan kijk ik altijd op waarneming.nl of er bijzonderheden zijn gemeld zodat we die, waar mogelijk, in de route kunnen opnemen. Die dag viel mijn oog op de zwartblauwe rapunzel. Deze plant is in Nederland zeldzaam tot zeer zeldzaam en bedreigd. In de afgelopen 70 jaar zijn de aantallen van de rapunzel met 50-75% afgenomen door verruiging, verzuring en vernatting. Een lot dat menige 'kieskeurige' plant ten deel is gevallen. Bij zeldzame planten wordt de precieze locatie verborgen op waarneming.nl om te voorkomen dat 'liefhebbers' de planten opgraven of op andere manieren verstoren. Het was dan ook nog maar de vraag of we de mooie rapunzel zouden tegenkomen. Ik had 'm nooit in het echt gezien, dus ik hoopte er wel op. Ik had geluk, onze wandelroute leidde ons het bos in en al snel zagen we meerdere planten langs het pad. Ze vielen meteen op door de aparte vorm.

Zwartblauwe rapunzel

Aanvankelijk zijn de kroonbladen vergroeid als een smalle kromme buis, na enige tijd splijten de vijf kroonbladen in het onderste deel van de bloem en vormen een soort open lantaarntje (zie de foto hieronder). Het bovenste deel van de kroon blijft vergroeid. De stijl met twee stempels piept door het gespleten deel naar buiten. 

Voor de zekerheid checkte ik mijn waarneming met Obsidentify, en ik kreeg een zekerheidsscore van 100%. Hommels zijn erg blij met deze plant; en ondanks het nog wat koele weer zag ik toch een weidehommel aan de onderste open bloemetjes bungelen. De hommel had al heel wat stuifmeel verzameld; de pollenkorfjes op de poten bevatten een flink geel bolletje van dit voedsel.

Erg blij met deze waarneming liepen we verder over het pad. Plotseling viel mijn oog op een witte bloem, die er net zo uitzag als de zwartblauwe rapunzel. Maar die zou toch niet voor niets 'zwartblauw' heten? Obsidentify meende met 100% zekerheid dat dit de witte rapunzel betrof, een nog zeldzamere plant. Ook de validator (geen computer maar een mens :)) van waarneming keurde mijn via Obsidentify ingevoerde waarneming goed. Wow. 

Zwartblauwe rapunzel, witte variant

Maar helaas; er zat een addertje onder het gras. Bij zeldzame gevallen controleert een andere controleur de controleur (validator). En die mailde ons dat dit de witte variant van de zwartblauwe rapunzel is. De echte witte rapunzel heeft breed eironde tot eirond-lancetvormige wortelbladeren, die in tegenstelling tot bij de zwartblauwe rapunzel dubbel gezaagd of dubbel gekarteld zijn, maar soms zijn ze ook ongelijk gezaagd of gekarteld (wie volgt het nog? :)). Midden op het blad zitten soms zwarte vlekken. Op de plek van mijn waarneming was nog nooit een echte witte rapunzel gezien. Check, check, dubbelcheck is in dit geval maar goed ook.

In ieder geval had ik zelf weer wat bijgeleerd!