Pollentelling

Gisteren meldde ik dat er de afgelopen tijd hoge pollenconcentraties in de lucht zaten door de massale bloei van bomen, met name eik, beuk en den. Wat ik niet wist, is dat het LUMC er een heuse pollentelling op nahoudt. Op basis van luchtmonsters stellen ze het aantal en soort pollen per dag vast. Dit doen ze met behulp van een soort stofzuiger op het dak van het ziekenhuis. Via een opening wordt continue een bepaalde hoeveelheid lucht binnengezogen; de pollen blijven kleven op een strip die rond een trommel is vastgemaakt. De trommel maakt precies één rondje per week. De vastgeplakte pollen worden geanalyseerd en een overzicht verwerkt. Bekijk het overzicht van de afgelopen week via deze link. Op basis van deze informatie wordt de hooikoortsvoorspelling afgegeven.


In onderstaande grafiek (ook van het Leids Universitair Medisch Centrum) zijn de pollenconcentraties vergeleken met andere jaren. Het is duidelijk dat de afgelopen weken de pollenconcentratie hoger is dan de voorgaande jaren. Maar 2006 was een uitschieter die we nog niet evenaren.

Pollenstorm

Na een mooie en warmere week heeft de koude noordenwind weer de overhand en het weer is de afgelopen dagen onstuimig geweest. De oostenwind bracht vorige week een onverwacht 'cadeautje' mee: miljoenen stuifmeelkorrels van bomen die uitbundig bloeiden. Tuintafels, auto's en stoepen waren bedekt met een geel laagje  stuifmeel. Pollen ofwel stuifmeel zijn de mannelijke sporen van zaadplanten. Met name planten die afhankelijk zijn van windbestuiving, zoals bomen, produceren veel stuifmeel. De wind is immers een minder betrouwbare bestuivingspartner dan bijen of andere insecten die 'netjes' van bloem naar bloem vliegen. Eén hazelaar kan naar schatting 600 miljoen stuifmeelkorrels produceren. Per vierkante centimeter landoppervlak dalen in ons land enkele duizenden stuifmeelkorrels neer. Niet elk jaar produceert een boom even veel stuifmeel; er zijn zogenaamde mastjaren waarin bomen meer bloemen en zaden produceren. Dit jaar lijkt zo'n mastjaar te worden. In de Amsterdamse Waterleidingduinen was de grond bezaaid met uitgebloeide mannelijke bloemen van de beuk, zoals je op de foto's kunt zien. In het filmpje zie je dat de den ook heel wat pollen produceert.

Boomschuim

In de Veluwse bossen kwamen wij voor het eerst het fenomeen 'boomschuim' tegen. We zagen flinke hoopjes schuim aan de voet van bomen, veel meer dan je in de zomer wel eens langs een plantenstengel ziet en dat veroorzaakt wordt door de schuimcicade.


Toevallig leverde de site van Vroege Vogels een paar dagen later een verklaring voor dit verschijnsel: "Het schuim borrelt met redelijk hoge snelheid op uit de bast. Het stroomt naar beneden waar het zich ophoopt tot een hoopje sop. Het is een soort chemische reactie. Wanneer het ’s nachts vriest maar overdag de temperatuur boven nul komt, ontstaan er kleine spleten in de boom. Uit deze spleten komt sap vrij. De stoffen in dit sap bevatten eiwitten. Die reageren weer met het regenwater waardoor het schuim ontstaat", aldus de site van VV. Wij zagen het bij dennenbomen, berken en zoals op de foto, bij beuken. Leuke waarneming tijdens een verder vrij natte wandeling.