Zingende gaaien houden je voor de gek

Gaai

Vlaamse gaaien (tegenwoordig zeggen we overigens kortweg gaaien) kennen we vooral van hun luidruchtige geschreeuw in bossen en parken. Je ziet ergens een interessante vogel, ree of hert en sluipt nader bij om 'm beter te zien. Tien tegen één heb je ergens een gaai over het hoofd gezien die met een luid krassende schreeuw de benen neemt en zo ook alle andere dieren waarschuwt dat er indringers aankomen. Weg waarneming :). Toch is dat geschreeuw niet het enige geluid dat de gaaien produceren. De soort behoort zelfs tot de zangvogels, die daarvoor een speciaal orgaan in de luchtpijp hebben, de zogenaamde syrinx. In deze tijd kunnen gaaien je behoorlijk op het verkeerde been zetten door allerlei geluiden te imiteren. Op struintocht in 'mijn' parkje dacht ik ooievaars te horen klepperen. Nu loopt er in alle vroegte wel eens eentje naar eten te zoeken op het grasveld, maar voor zover ik weet is er geen nest of paartje ooievaars in de omgeving. Ik ging af op het geluid en zag een troepje gaaien in de boom zitten. Ze maakten allerlei verschillende geluiden (waaronder dat geklepper) en deden ook een kraai en een buizerd na. Ik zag het ze doen (je kunt het controleren in de film) anders had ik het niet geloofd. Op waarneming.nl wordt ook gerapporteerd dat ze kunnen hinniken als een paard, een miauwende kat kunnen nadoen en het geluid van kraanvogels produceren.

De langere kopveren zijn hier te zien

De gaaien zaten wel met een stuk of acht vogels bij elkaar. Zoiets blijkt een vrijgezellengroepje te zijn, op zoek naar een maatje voor het leven. Euraziatische gaaien zijn monogaam en broeden één keer per jaar in de lente. Aan het begin van de lente, meestal in maart en april, vormen ongepaarde vogels spontaan bijeenkomsten waar ze hun partners kiezen. Dat gaat gepaard met veel show, heen en weer vliegen, een opgezette 'kroon' (de veren op het hoofd) en een breed scala aan geluiden. Mannetjes laten zich opvallender zien dan vrouwtjes en ze achtervolgen ze ook. Zulke paringsbijeenkomsten kunnen plotseling ontstaan, dus je hebt geluk als je er een meemaakt. Ze worden vaak gestart door reeds gepaarde stelletjes die achter elkaar aan jagen en zich aan elkaar vertonen. Ongepaarde vogels uit de omgeving sluiten zich hier spontaan bij aan en worden geprikkeld om mee te doen. Soms bestaat zo'n groepje uit niet meer dan drie of vier vogels, maar er zijn er ook van dertig of meer gaaien. Deze bijeenkomsten vinden soms ook later in het seizoen plaats (juni), hoewel die bijeenkomsten waarschijnlijk het gevolg zijn van het feit dat een gepaarde vogel zijn partner of nest verliest in plaats van dat nieuwe vogels hun eerste partners vinden. Dus mocht je vreemde geluiden in een boom horen, ga dan gauw kijken of je getuige kunt zijn van zo'n spektakel. Door het vele heen en weer vliegen was het moeilijk te filmen, maar ik heb mijn best gedaan om je een blik te bieden op dit bijzondere gedrag. Klik hier om de film te zien.

Meer gaaien in de tuin

De afgelopen week konden we de gaaien prachtig van dichtbij bekijken in onze tuin. Ze zijn nu op liefdespad en daardoor misschien wat minder schuw dan anders. Ik zie ze in het najaar wel eens eikels verstoppen in onze tuin, maar zodra ik de camera wil pakken zijn ze al gevlogen. In het voorjaar komen overal mini-eikjes te voorschijn, ter herinnering aan de gaaien en hun niet meer opgehaalde of vergeten eikels. De laatste pinda's zijn aantrekkelijk, maar een partner ook en zo konden we zien hoe (waarschijnlijk) de mannetjesgaai het vrouwtje overal volgde. Terwijl de ene gaai aan het pindanetje bungelde, at de ander de laatste malusappeltje uit de boom. Toen zich een concurrent aandiende, vonden er een paar pittige achtervolgingen plaats. En tussendoor poseerden de gaaien vlak bij het keukenraam. Onze tuin is te klein om een gaaiennest te herbergen, maar we hopen dat ze in het park tegenover ons huis gaan broeden. In het takkennest komen een stuk of wat blauwgroene eitjes te liggen. Wie weet zien we de jonge gaaien in het najaar dan weer in onze tuin.....

Gaai

De gaai snaait de laatste pinda's uit het netje in onze tuin. Prima, want tegen de tijd dat de jonge vogels worden geboren is het niet meer verstandig om pinda's te voeren. Die liggen de jonkies te zwaar op de maag.