Wat is er te zien aan de wilg?

Reeuwijkse Plassen

Toen ik eind januari nog eens langs de Reeuwijkse Plassen wandelde was het een lente-achtige dag. De wilgen hadden geen sappegels meer. Maar deze keer lette ik op andere dingen aan de wilg. Vergeleken met eiken en beuken worden wilgen niet zo oud, ergens tussen de 40 en 60 jaar. Toch is het een 'levendige' boom met heel wat kostgangers. Anders dan bij andere bomen, waarop je vooral vogels en insecten tegenkomt, heeft de wilg ook planten als al dan niet genode gast. Dat geldt vooral voor de knotwilgen. In het geknotte deel hoopt water op en dat zorgt ervoor dat het houtige deel van de boom langzaam kan wegrotten. Uiteindelijk blijft alleen de schors over en de dunne bastlaag waarin het transport van voedingsmiddelen en water plaatsvindt. Het kernhout (dat zorgt voor stevigheid van de boom) is dan volledig weggerot. 

Het kernhout van deze wilg is weggerot

Omdat de vitale functies nog in tact zijn, kan de boom het zo nog wel heel wat jaartjes volhouden, maar de wind heeft natuurlijk meer vat op de boom. Dus de kans dat hij omwaait wordt met het jaar groter. Afijn, terug naar de plantengasten. In de holtes van de wilg staat vaak wat water en dat is de plek waar plantenzaden kunnen kiemen. Ik besloot eens te kijken wat er zoals groeit in de wilgen en kwam tot onderstaand overzicht. 

Wilg met zuring

Wilg met (eik?)varen

Wilg met gedraaid knikmos

Wilg met kleefkruid

Wilg met gras en braam

Wilg met fluitenkruid

Wilg met vlier (de lichte takken vooraan)

Al met al een hele selectie en dit zijn dan nog maar de planten die in de winter opkomen! Dus het is de moeite waard de komende tijd wilgenlaantjes eens beter te observeren. 

Natuurlijk zijn ook de wilgenkatjes momenteel niet te missen. De haartjes zijn gevuld met lucht, daarom hebben ze een witte kleur. Die lucht isoleert goed en zo beschermt dit bontjasje de (vaak gele) bloemen tot de temperatuur mild genoeg is om uit te komen. 

Wilgenkatjes. De witte haren beschermen de bloemetjes tot het warm genoeg is

Ik zag ook katjes met een erg rode kleur. Zo bont heb ik het nog nooit meegemaakt. Obsidentify kwam niet verder dan 'ongespecificeerde wilg' en ook een nadere zoektocht leverde weinig op. Het enige dat ik ontdekte is dat er kweekvarianten zijn met rode katjes. Misschien dat die zich gekruist hebben met wilde katjes. Wie een betere verklaring heeft mag het zeggen!

Deze katjes hebben een opmerkelijk rode zweem

Ook na het fotograferen van deze katjes was ik nog niet uitgekeken op de wilgen. Dit jaar zag ik in deze bomen erg veel wilgenroosjes.

 

Wilgenroosjes

Wilgenroosje

Deze speciale vorm ontstaat doordat een wilgenroosjesgalmug een eitje legt in de stengel van de boom. Samen met het eitje brengt dit galmugje ook een chemisch stofje in de tak, dat een woekering veroorzaakt. In feite worden de stengeldelen erdoor verkort waardoor de bladeren veel dichter op elkaar staan dan normaal. Dat ziet er uit als dit roosje. De larve van de galmug leeft in dit roosje en als ze volgroeid is, knaagt ze zich een weg naar buiten. In de winter verkleurt het roosje bruin en is deze boomgal aan de kale takken goed te zien. 

Aan het eind van de wandeling zag ik dat er onlangs nog geknot was, takkenhopen lagen in bundels klaar. Ik hoop dat ze hiervan takkenrillen maken. Het is dan een fijne schuil- en nestplaats voor vogels zoals het winterkoninkje, voor reptielen en insecten. 

Wilgentakken zijn prima voor het maken van rillen

Wilgenkatjes in de avondzon

Wilgenkatjes. 

Als extra'tje deze week een kort sfeerfilmpje met wilgenkatjes in de hoofdrol. Vorig jaar in maart schreef ik al eens een blog over hun thermojasjes.

Dit keer een paar weetjes over de wilg:

• Repen van de bast kun je gebruiken als touw, het blijft zeker een jaar goed, dus ideaal voor het opbinden van planten. Gebruik hiervoor vers gesneden takken en trek de bast er in smalle repen af. 
• Bomen verdampen veel water. Omdat de wilg goed tegen natte voeten kan, werd deze boom veelvuldig aangeplant in drassige gebieden, die als het ware 'droog gepompt' werden door de wilgen.
• De Duitser Felix Hoffman maakte een chemische variant van salicylzuur, dat van nature in wilgen voorkomt. De chemische variant kennen we als Aspirine en is minder slecht voor de maag dan de natuurlijke stof. Overigens presenteerde meneer Hoffman ook heroïne als middel tegen droge hoest en tbc, maar daar is geen medicijn van op de markt gekomen :).   
• Je kunt je eigen wilg kweken door een wilgentak in de grond te steken. In vochtige grond maakt hij binnen enkele weken wortels. Heb je een 'paastak' over? Kweek dan je eigen kronkelwilg en volgend jaar hoef je er geen te kopen. 

E-mailabonnees kunnen hier klikken om het filmpje over de wilgenkatjes te bekijken. 

Bloeiende katjes

In mijn blog van 11 maart besprak ik de thermojasjes van de wilgenkatjes. Inmiddels zijn we een paar weken verder en de wilgenkatjes zijn nu gaan bloeien. Je kunt ze zien in onderstaand filmpje, te samen met bloeiende sleedoorn (wit) en gele kornoelje. Het was koud en nat, waardoor er geen insecten zoemden rond deze vroege voedselbron.
E-mailabonnees kunnen hier klikken om het filmpje te bekijken.