Met een zomers filmpje uit mijn tuin las ik een pauze in op mijn blog. Eind augustus pak ik de draad weer op en hoop je opnieuw te verrassen met mooie filmpjes en leuke weetjes over de natuur. E-mailabonnees ontvangen dan mijn nieuwste blog weer in hun mailbox. Ben je nog geen abonnee, meld je dan gratis aan of check mijn blog eind augustus voor updates.
Ik wens jullie een fijne zomer, ondanks alle water- en coronaperikelen. Geniet van de natuur, dat kan ook heel dicht bij huis, zoals je in het filmpje kunt zien door hier te klikken.
Als kind dwaalde ik vele uren door de velden en in de zomer was bloemen plukken mijn favoriete bezigheid. Soms werd dat een troep: lekkende melk uit de stelen van paardenbloemen en klaprozen heeft op menig jurkje bruine vlekken achtergelaten. De botergele glanzende bloemhoofdjes van de boterbloem vond ik ook onweerstaanbaar plukmateriaal. Er waren hele velden vol, koeien en paarden graasden langs de boterbloemen omdat ze een scherpe smaak hebben, dus er bleef genoeg over om te plukken. Mijn moeder heeft menig vaasje gevuld met mijn veldboeketten, die dan helaas snel verlepten. Buiten in de wei of berm kun je er langer van genieten :). De gele (kroon)bladeren hebben een glanzend waterafstotend oppervlak. Sommige soorten zijn afhankelijk van insecten voor de bestuiving, andere varianten van de boterbloemen doen dat op een andere manier. Ik zal je uitleggen hoe dat zit. De meest voorkomende boterbloem, die we in akkers en bermen tegenkomen en in allerlei grondsoorten kan groeien, is de scherpe boterbloem. Ze staat in de top 40 van meest voorkomende Nederlandse planten. De scherpe boterbloem is aangewezen op insecten voor het bestuiven, alleen na kruisbestuiving (als stuifmeel van een andere plant op de stempel terecht komt) kunnen ze zaad maken. Bij regenweer buigen de (niet gegroefde en daardoor buigzame) bloemstelen om, zodat het stuifmeel beschermd wordt en de bloemen een slaapstand innemen. Insecten schuilen graag onder dit natuurlijke afdakje tot de bui over is. Scherpe boterbloemen leveren ook wat nectar, maar insecten komen met name voor het stuifmeel. Bij andere soorten boterbloemen gaat de bestuiving niet met hulp van kleine gevleugelde beestjes maar door middel van water. Deze soorten laten hun bloemen bij regenweer rechtop en open staan. Een regendruppel die in de bloem valt, glijdt via het waterafstotende oppervlak naar het hart van de bloem. Die druppel vormt een 'bel' over de meeldraden en stampers. Het eveneens waterafstotende stuifmeel gaat op het oppervlak van de druppel drijven. Als de zon weer tevoorschijn komt, verdampt het water en blijft het stuifmeel op de stempels achter, waardoor bevruchting plaatsvindt. Het zaadvormingsproces is bij die soorten op deze manier beter gegarandeerd dan via bestuiving met insecten. Met deze blik heb ik als kind nooit naar de boterbloemen gekeken, ze zijn dus niet alleen mooi maar ook fascinerend! Hoewel het hoogtepunt van hun bloei voorbij is, kun je ze nog overal tegenkomen. Boterbloemen kunnen bloeien tot de winter invalt. Bekijk ze in het filmpje van deze week, samen met een koetennest gebouwd bij een gedumpte kerstboom, door hier te klikken. Sommige e-mailabonnees hebben bij follow.it nog niet bevestigd dat ze de mails willen blijven ontvangen. Klik in het grijze scherm even op akkoord om te zorgen dat je niet afgemeld wordt. Heb je je rechtstreeks via mijn site aangemeld, dan is deze mededeling voor jou niet van toepassing.
Onlangs liep mijn man een rondje door het park en hoorde een grutto roepen in de bosjes. Dat is natuurlijk niet de plek om een grutto te verwachten; die vind je in het open veld van de polder. Een grutto heeft liever geen boom in het zicht want daar kan een roofvogel zitten azen op zijn jonkies voor het dagelijkse maal. Het bleek een spreeuw te zijn die het gruttogeluid perfect nadeed. Spreeuwen zijn verwant aan beo's - een vogelfamilie uit Azië - die bekend zijn als imiterende en sprekende vogels. Ze werden door zeelui om die reden meegenomen naar onze streken. Maar voor de beo's hun intrede deden hield men in de Middeleeuwen al spreeuwen in kooitjes vanwege hun zang en imitatiekunst. Extra zielig is dat men dacht dat de vogels beter zouden zingen als hun tong los werd gesneden, waardoor de spreeuwentongetjes op allerlei manieren verminkt werden. Maar de tong speelt helemaal geen rol bij vogelzang. Vogels hebben geen stembanden maar een zogenaamde syrinx bestaande uit meerdere snel vibrerende membranen en kraakbeen. Lijsters en sommige andere vogels kunnen die membranen onafhankelijk van elkaar laten trillen zodat ze verschillende wijsjes tegelijk kunnen zingen. Om te fluiten hoeven ze niet - zoals wij mensen - de lippen te tuiten (die ze ook niet hebben natuurlijk). Ik zag op een windstille lentedag in mei spreeuwen foerageren in het natte gras. Een spreeuw had een worm in zijn snavel maar floot er toch een prachtig deuntje bij. Een mooi bewijs dat die snavel geen rol speelt bij het produceren van geluid. Ik weet niet of de vogel een partner wilde verleiden met de combinatie van een snack en een ochtendconcert, want hij hipte achter een soortgenoot aan. Uiteindelijk besloot hij het ontbijt zelf te nuttigen en zette zijn zang voort. Deze beperkte zich tot het 'gewone' gebabbel en gezang dat echter ook de moeite waard is. Met hun imitatiegedrag kunnen ze mensen op een dwaalspoor brengen, niet alleen met een gruttogeluid in de bosjes maar ook op andere terreinen; letterlijk en figuurlijk. In het centraal station van Rotterdam bevindt zich een grote spreeuwenpopulatie die de treingeluiden feilloos imiteert. Ik stel me menige gestreste reiziger voor die in paniek raakt bij het sissende geluid van sluitende treindeuren. Maar dan bewegen de deuren niet en blijkt een spreeuw een 'geintje' uit te halen. Een ander verhaal speelt zich af op het voetbalveld waar een spreeuw het scheidsrechtersfluitje nadeed met alle gevolgen van dien. De lijst van andere dieren die ze imiteren is lang: buizerd, fitis, boomklever, bosuil, fazant, goudvink, wulp, scholekster en grauwe gans. We moeten ze maar koesteren, die spreeuwen, want hun aantallen nemen af. Ze behoren in ieder geval tot mijn favorieten. Bekijk ze samen met voedselzoekende kauwtjes en beelden van een mooie lentedag in mei in het filmpje door hier te klikken.
