Bloemen lijken te horen met hun blaadjes

De eerste bloemetjes van het gevlekt longkuid in onze tuin. 

In onze tuin op het noorden verschijnt eind februari een streepje zon. Dik ingepakt heb ik een uurtje genoten van deze eerste stralen en de tuin in ogenschouw genomen. Een lieveheersbeestje ontwaakte en zat, net als ik, in het zonnetje. Ook een vuurwants scharrelde al over de aarde. De eerste paarse en lila bloempjes van het longkruid stonden in bloei, altijd een mooi moment. Want dan duurt het niet lang meer of de hommelkoninginnen ontwaken uit hun winterslaap. Hun lage gebrom is een lust voor mijn oren. Maar deze middag bleef het nog stil. Op de site van New Scientist las ik dat bloemen kunnen 'horen' dat bijen naderen om vervolgens hun nectar vliegensvlug zoeter te maken. Onderzoekers van de universiteit van Tel-Aviv onderzochten dit met teunisbloemen. Ze verzamelden nectar voor en nadat de bloemen blootgesteld werden aan diverse geluiden, waaronder bijengezoem. Al drie minuten nadat de bloemen bijengezoem (of geluiden van een vergelijkbare frequentie) hadden opgevangen werd de nectar zoeter: er zat maar liefst 20% meer suiker in. Bijen zijn erg gevoelig voor zo'n suikerrijke beloning, ze blijven als 'dank' langer bij de bloemen en bezoeken ook meer bloemen van dezelfde soort. Dat betekent in het algemeen dat die bloemen beter bestoven worden. 

Het onderzoek werd uitgevoerd met teunisbloemen
By Bentham-Moxon Trust.; Curtis, 1827-1927 wikimedia

Voor de plant betekent het regelen van het suikerniveau een energiebesparing, want ze hoeven niet continue op topniveau te produceren. Ook komt de nectar niet in verkeerde handen, zoals van mieren die niet van belang zijn voor de bestuiving. 

Hoe de planten dan precies merken dat er bijen zijn, is nog niet helemaal ontrafeld, maar de bloemblaadjes vibreren als er bijengeluid klinkt. De onderzoekers denken dat bloemblaadjes geluidsdruk opvangen zoals wij met onze trommelvliezen. Eerder was al eens vastgesteld dat planten trillingen kunnen waarnemen van rupsen die het op hun blaadjes voorzien hebben. Daarop reageren ze door vliegensvlug gifstoffen te produceren. 

Tenslotte bestaat er ook nog zoiets als zoembestuiving: de planten die daar gebruik van maken, kunnen hun stuifmeel alleen goed afgeven als bijen ze laten vibreren op een specifieke frequentie.