Vogels hebben hun beste (veren)pakje aan

Hoewel langzaam, begint er toch wat te veranderen in de natuur. Op een frisse ochtend zag ik baltsende wilde eenden en nijlganzen in het park. Hun verenkleed is nu voorzien van stralende kleuren. Ook een grote bonte specht en gaai lieten zich prima bekijken terwijl ze rustten en zich verzorgden. Pigmenten (kleurstoffen) in vogelveren hebben een dubbele functie. Ze zorgen (natuurlijk) voor kleur, maar ook voor stevigheid of wendbaarheid van de vleugels. Haviken en sperwers moeten goed kunnen manoeuvreren tussen bomen in het bos, vaak zelfs in snelle vlucht. Hun handpennen (vleugelpunten) hebben weinig pigment waardoor ze heel wendbaar zijn. Tijdens achtervolgingen raken ze niet meteen beschadigd bij botsingen. Zwart pigment geeft de meeste stevigheid, witte meeuwen hebben daarom vaak donkere vleugelpunten. Overigens hebben vogels die dichter bij de evenaar leven meestal een donker verenkleed, omdat dat beter beschermt tegen ultraviolette straling. 

Wat betreft de kleur zien we twee effecten: bepaalde kleuren helpen om makkelijker prooien te vangen en verder dienen kleuren om te pronken richting het andere geslacht. Wat dat prooien vangen betreft: kerkuilen zijn variabel van kleur, van wit tot bruinig. In lichte nachten, bij volle maan, vangen de witte kerkuilen meer muizen dan de donkere, terwijl de laatsten meer geluk hebben bij de jacht in donkere nachten.

Deze kerkuil zal in lichte nachten meer prooien vangen
Foto: Andy Chilton andyc - CC0, wikimedia

Voor het paarseizoen veranderen veel vogels van kleur, meestal door hun veren te wisselen. Soms is hun prachtige voorjaarskleed echter een versleten winterkleed. Spreeuwen hebben in het koude seizoen een wit gespikkeld verenjasje. Gedurende de winter slijten de witte puntje af en zien we de paarse, groene en blauwe metallic kleuren op hun donkere veren. Bij de vink, kneu en huismus slijten de veren niet geleidelijk maar breken ze af op een speciale breuklijn. Zo krijgen mannetjes huismussen ineens een zwarte borstvlek die heel belangrijk is in de rangorde.

Tenslotte zijn er ook nog vogels die make-up gebruiken om hun verenkleed te verfraaien. Lepelaars en grote zaagbekken maken in hun stuitklier gelig vet aan, waar ze hun borst mee insmeren. Met deze 'foundation' worden ze extra aantrekkelijk voor de vrouwtjes. 

Klik hier om het filmpje van deze week te bekijken.