Waarom vallen vogels niet van hun stokje?

Met de langste nacht op komst vroeg ik mij af hoe vogels de nacht doorbrengen. Van Sinterklaas kreeg ik 'De verborgen wereld van vogels'. Nieuwsgierig sloeg ik het boekje open bij het hoofdstuk 'Rusten'. De intro: 'Waar zijn vogels 's nachts? Daar weten we verrassend weinig over' was enigszins ontmoedigend :). Ik las dat vogels niet per sé ons dag/nachtritme aanhouden. Als de omstandigheden gunstig zijn, bijvoorbeeld bij een maanverlichte nacht op de akkers of eb op het wad, dan fourageren (eten) de vogels ook 's nachts. Ze gebruiken vervolgens delen van de dag om te rusten. Sommige vogels slapen op het water, andere in een nestje of zittend op een tak. En zo komen we bij de titel van deze blog: waarom vallen vogels daar tijdens hun slaap niet vanaf? Dat blijkt te maken te hebben met bepaalde pezen in de vogeltenen, de zogenaamde buigspierpezen. Als de vogel 'inzakt' en ontspant worden deze pezen, die langs de poten naar de tenen lopen, automatisch strak getrokken. Hoe lager de vogels zijn lichaam laat zakker, hoe strakker die pezen worden. De tenen gaan dus 'op slot' langs de tak.

Warm blijven is ook een puntje van aandacht in de winter. Knus op een rijtje houden de vogeltjes elkaar op temperatuur. Sommige holenbroeders zoeken nestkastjes op, zoals de koolmees uit de Estlandse webcam waarvan je bijgaand een screenprint ziet. Maar vaak hebben ze liever kleinere holletjes want die isoleren beter. Huismussen en winterkoninkjes bouwen speciale herfstnesten als slaapplaats. Zoals je in mijn mussenblog kon lezen houden huismussen wel van gezelschap en hebben ze hun nesten in een groep bij elkaar. Winterkoninkjes zijn wat individueler van aard. Maar tijdens de winter zoeken ze elkaar op. Er zijn wel eens 60 winterkoninkjes in één slaapnest geteld, dat was vast een hele kluwen. Meestal tellen die slaapgroepjes echter een stuk of tien vogeltjes. Als het over slapen in groepen gaat, dan zijn spreeuwen wel zo'n beetje de kampioen. Tienduizenden spreeuwen 'dansen' in een zwerm  tot ze samen gaan slapen. Enkele jaren geleden vloog er boven Utrecht een groep van 60.000 individuen! Met behulp van computers kan dat tegenwoordig berekend worden. Vorig jaar maakte ik dit filmpje van zwermende spreeuwen bij Leimuiden.