vrijdag 9 juli 2021

De boterbloem gebruikt water voor bestuiving

Boterbloem

Als kind dwaalde ik vele uren door de velden en in de zomer was bloemen plukken mijn favoriete bezigheid. Soms werd dat een troep: lekkende melk uit de stelen van paardenbloemen en klaprozen heeft op menig jurkje bruine vlekken achtergelaten. De botergele glanzende bloemhoofdjes van de boterbloem vond ik ook onweerstaanbaar plukmateriaal. Er waren hele velden vol, koeien en paarden graasden langs de boterbloemen omdat ze een scherpe smaak hebben, dus er bleef genoeg over om te plukken. Mijn moeder heeft menig vaasje gevuld met mijn veldboeketten, die dan helaas snel verlepten. Buiten in de wei of berm kun je er langer van genieten :). De gele (kroon)bladeren hebben een glanzend waterafstotend oppervlak. Sommige soorten zijn afhankelijk van insecten voor de bestuiving, andere varianten van de boterbloemen doen dat op een andere manier. Ik zal je uitleggen hoe dat zit. De meest voorkomende boterbloem, die we in akkers en bermen tegenkomen en in allerlei grondsoorten kan groeien, is de scherpe boterbloem. Ze staat in de top 40 van meest voorkomende Nederlandse planten. De scherpe boterbloem is aangewezen op insecten voor het bestuiven, alleen na kruisbestuiving (als stuifmeel van een andere plant op de stempel terecht komt) kunnen ze zaad maken. Bij regenweer buigen de (niet gegroefde en daardoor buigzame) bloemstelen om, zodat het stuifmeel beschermd wordt en de bloemen een slaapstand innemen. Insecten schuilen graag onder dit natuurlijke afdakje tot de bui over is. Scherpe boterbloemen leveren ook wat nectar, maar insecten komen met name voor het stuifmeel. Bij andere soorten boterbloemen gaat de bestuiving niet met hulp van kleine gevleugelde beestjes maar door middel van water. Deze soorten laten hun bloemen bij regenweer rechtop en open staan. Een regendruppel die in de bloem valt, glijdt via het waterafstotende oppervlak naar het hart van de bloem. Die druppel vormt een 'bel' over de meeldraden en stampers. Het eveneens waterafstotende stuifmeel gaat op het oppervlak van de druppel drijven. Als de zon weer tevoorschijn komt, verdampt het water en blijft het stuifmeel op de stempels achter, waardoor bevruchting plaatsvindt. Het zaadvormingsproces is bij die soorten op deze manier beter gegarandeerd dan via bestuiving met insecten. Met deze blik heb ik als kind nooit naar de boterbloemen gekeken, ze zijn dus niet alleen mooi maar ook fascinerend! Hoewel het hoogtepunt van hun bloei voorbij is, kun je ze nog overal tegenkomen. Boterbloemen kunnen bloeien tot de winter invalt. Bekijk ze in het filmpje van deze week, samen met een koetennest gebouwd bij een gedumpte kerstboom, door hier te klikken

Sommige e-mailabonnees hebben bij follow.it nog niet bevestigd dat ze de mails willen blijven ontvangen. Klik in het grijze scherm even op akkoord om te zorgen dat je niet afgemeld wordt. Heb je je rechtstreeks via mijn site aangemeld, dan is deze mededeling voor jou niet van toepassing. 


Geen opmerkingen: