De vele betekenissen van Jakobsladder

Als ik in het weekend de wekker vroeg laat afgaan, is het altijd de vraag of het de moeite is om er (op) uit te gaan. Nu is het park voor mijn deur, dus meestal is een blik naar buiten genoeg om te bepalen of ik met de camera op pad ga of toch nog even uitslaap. Deze ochtend begon een beetje nevelig; ik vond het een twijfelgeval, maar ik was toch wakker, dus vooruit maar. Er kwamen ook nog wat wolkjes voor de zon, dus het licht ging er niet op vooruit. Maar die wolken zorgden er wel voor dat de mist plotseling dikker werd. Toen de zon eenmaal doorbrak werd het een spektakel en was ik blij dat ik buiten stond om er van te genieten. 

Jakobsladders tussen de bomen

Tussen de bomen ontstonden jakobsladders, ook wel wolkenstralen of zonneharpen genoemd. Dit is een weersverschijnsel waarbij een invallende lichtbundel door bewolking breekt en via een gat op het aardoppervlak schijnt. Andere jakobsladders kunnen worden gezien bij een bergtop of in een park of vochtig herfstbos waar lichtstralen van de zon door gaten in het bladerdak komen. Het licht dat door het gat in wolken of een bladerdak moet worden verstrooid om dit effect te krijgen. Stof, sneeuw, regen of luchtmoleculen kunnen daarvoor zorgen. Hoe helderder het is, des te verder het zonlicht de weg aflegt en des te beter de lichtstraal te zien is. Feitelijk lopen de lichtbanen evenwijdig aan elkaar, maar wij zien ze uitwaaieren door perspectivische vertekening. De naam jakobsladder heeft een bijbelse achtergrond: Jakob zag in een droom een ladder die tot in de hemel reikte en waarop Gods engelen afdaalden en opstegen. In het park zag ik er geen engelen bij :). 

Naast dit weerfenomeen is er ook een speelgoedje naar Jakob's droom genoemd. Ik heb er vroeger ook mee gespeeld, maar wist toen niet dat het zo heette. Misschien herken je het ook als je het filmpje op Wikipedia ziet. Jakob heeft met zijn droom veel teweeg gebracht, want ook een transportband met bakjes waarin bulkgoederen zoals graan omhoog getransporteerd kunnen worden is naar hem genoemd. 

Ook een Jakobsladder
Foto: Vinayaraj CC BY-SA 4.0
https://commons.wikimedia.org

Een andere Jakobsladder heb ik in de tuin gehad: een paarsbloeiende plant, die niet van nature in Nederland voorkomt maar op een aantal plaatsen is verwilderd. In delen van Europa en Azië is de plant wel inheems, op plaatsen waar het een tikje koeler is dan in ons land. Het blad doet denken aan de sporten van een ladder. Tenslotte is er nog een jakobsladder in de natuurkunde (een V-vormige 'vonkbrug') en in de sterrenkunde (een soort hoekmeter). Ook schrijvers en filmmakers lieten zich inspireren. Maarten 't Hart schreef een roman met deze titel en in Amerika verscheen een horrorfilm over een hallucinerende Vietnamsoldaat. Niet iets om vrolijk van te worden. Van de jakobsladders in mijn filmpje gaat je humeur er vast wel op vooruit, dus klik hier om het te bekijken. 

Ben je e-mailabonnee? Let er dan op dat je bij follow.it nog even moet bevestigen dat je de mails wilt blijven ontvangen. De meeste abonnees hebben dit al gedaan maar nog niet iedereen!