zaterdag 22 februari 2020

Overwinterende wulpen

Wulp op een postzegel van Wit-Rusland, bron wikimedia
In de winter kunnen er wel 100.000 wulpen in de Waddenzee verblijven. Een klein aantal daarvan zagen we tijdens ons verblijf op Texel, begin januari. Hoewel het aantal broedende wulpen in Nederland afneemt (momenteel rond de 2000 broedparen), is de trend onder de overwinteraars gunstiger. Tot wel 200.000 wulpen zijn in de winter te vinden in de kustgebieden. De in Nederland broedende wulpen maken hun nesten in Noord-Brabant en het oosten van het land. In het najaar trekken ze weg, naar Engeland en Zuid-Europa. Vanuit Rusland komen dan de overwinteraars onze kant op. De wulp is onze grootste steltloper. De mannetjes zijn kleiner (50 cm) dan de vrouwtjes (60 cm), die tot een kilo kunnen wegen. De spanwijdte van de vleugels is iets meer dan een meter. Het meest opvallend aan de wulp is de lange, naar beneden gebogen snavel. "Bij de wulp wijst de snavel naar zijn gulp" is een ezelsbruggetje om de wulp van de grutto (met een rechte snavel) te onderscheiden.
Postzegel uit Azerbeidjan
bron wikimedia
Bij de vrouwtjes kan de snavel wel meer dan 16 cm lang zijn, bij mannetjes haalt-ie net geen 14 cm. Bij de geboorte is de snavel 2 cm lang; in minder dan twee maanden groeit die naar bijna 10 cm. De snavel is belangrijk bij het zoeken naar voedsel. Wulpen eten voornamelijk klein spul. In het binnenland consumeren ze insecten, spinnen, regenwormen, slakjes, kleine visjes en kikkers, soms staat er een muis of jong vogeltje op het menu.  Langs het strand worden krabbetjes, wadpieren, schelpdieren en garnalen verschalkt. Ze eten zo'n 300-400 gram van deze kleine prooien per dag, dus dat is flink werken geblazen.
Postzegel uit Kazachstan,
bron wikimedia
Hoewel wulpen wel 9 cm diep kunnen boren met hun snavel, vinden ze in de zomer het meeste voedsel in de bovenste 3 cm van de bodem. In de winter daalt de biomassa van dieren op het wad, ze sterven af en garnalen en krabben trekken naar open zee om de kou te vermijden. Prooien zoals wadpieren en schelpdieren verschuilen zich dieper in het zand. Vrouwtjes hebben dan merkbaar voordeel van hun langere snavel bij hun grondboringen. De wulpen met wat kortere snavels zoeken om die reden 's winters vaak hun heil in het grasland.
Wulpen worden vaak verward met regenwulpen. Die laatste soort is kleiner, met een duidelijk kortere snavel. Waar de wulpen een egalere bruine kop hebben, laten de regenwulpen een donkere kruin en oogstreep zien. Hoewel de wulp een mooi getekend verenkleed heeft, vind ik de zang het allermooiste aan deze vogel. Helaas is de balts en het bijbehorende geluid steeds minder te horen hier in de polders in het westen. Maar de trillende, vrolijke zang van een wulp maakt mijn lentedag helemaal goed, als ik een keer het geluk heb om het te horen. Beluister het geluid op de site van de Vogelbescherming, kijk onder geluid bij 'balts'.
In het filmpje van deze week zie je overwinterende wulpen op Texel (e-mailabonnees klik hier).


Geen opmerkingen: