Zwammen: van haarfijn tot reuzengroot

De eerste sneeuw is gevallen in het noorden van het land, hier in het westen komen er vooral regendagen aan, en de temperaturen dalen. Dat is minder goed paddenstoelenweer. We kijken nog even terug naar het begin van deze maand. 

November

Deze keer een selectie van paddenstoelen die loopt van zeer klein tot zeer groot. 

In de Putterbossen zag ik ijle gele 'haren' oprijzen uit het gebladerte. Bij nadere beschouwing bleek het om zwammetjes te gaan en de ObsIdentify-app meldde dat dit draadknotszwammetjes waren. 

Draadknotszwammen zijn maar 0,5-1 mm in doorsnede (en tot 8 cm hoog)

De soort leeft in groepen op bosstrooisel in zowel loof- als naaldbossen. Hij komt vooral voor op berken, populieren en eiken. De sporen zitten bij knotszwammen aan de buitenkant.

Iets groter èn beter herkenbaar als paddenstoel zijn de takruitertjes. Ze groeien in groepjes bij elkaar op dood hout en kunnen periodes van droogte doorstaan. De hoedjes zijn maximaal rond 12 mm groot. Ze hebben een vrij groot verspreidingsgebied; van Marokko tot het midden van Scandinavië. 

Takruitertjes

Dan maken we een enorme stap in omvang en komen bij een paddenstoel met de intrigerende naam 'schaapje'. Het betreft een lid van de melkzwamfamilie en de naam heeft vast te maken met de roomwitte kleur en het formaat van de hoed: tot wel dertig centimeter! Ze groeien op zandgronden in de buurt van eiken. 

Schaapje van formaat

Tenslotte is er de reuzenzwam, die zijn naam al mee heeft als indicatie voor het formaat. Wij zagen ze op het landgoed van Huys te Warmont in grote aantallen rond de voet van beuken staan. 

Reuzenzwam

Als je deze zwammen op een boom ziet zitten heeft de boom er al een hele strijd opzitten. De zwamdraden tasten de boom van binnenuit aan en veroorzaken rot. De wortels van de zwam reiken zelfs tot aan de kroon! De boom probeert om de zwam kwijt te raken door extra wortels en hout te maken, maar uiteindelijk zonder resultaat. Het duurt jaren voordat voor ons zichtbaar is dat een boom is aangetast. Als de reuzenzwammen zichtbaar worden, is de boom ten dode opgeschreven. 

Reuzenzwam, rechtsboven mijn schoen (maat 38)

Reuzenzwammen zijn de grootste zwammen van Nederland, en zelfs van Europa. Ze vormen grote, bruine, waaiervormige platen van soms wel een meter breed! De platen vormen dikke trossen van verschillende lagen. Ze zijn vooral te vinden op beuk en eik, maar ook soms op paardenkastanje en naaldbomen. Vooral beuken zijn er heel gevoelig voor; de zwam tast zwakke exemplaren aan. Is een beuk eenmaal aangetast, dan wordt deze van binnen zo snel verteerd dat al na enkele jaren grote takken af gaan vallen. De boom moet in zo'n geval gekapt worden omdat het te gevaarlijk is voor mens en verkeer. De reuzenzwam zorgt wel nog voor de vertering van het resterende hout. 

Vooral beuken worden aangetast door de reuzenzwam