Ranstijd voor de vossen

In Alphen aan den Rijn is afgelopen week maar een beetje sneeuw gevallen. Zeker niet de hoeveelheid die door familie en vrienden in Limburg gerapporteerd werd :). Voor mijn werk moest ik afgelopen donderdag in Haarlem zijn en ik zag dat daar een dikker laagje van dat witte fluffy spul lag. Op zaterdagochtend besloten we ons geluk te beproeven in de Amsterdamse Waterleidingduinen, hier konden we nog een echte sneeuwwandeling maken!

In de Amsterdamse Waterleidingduinen lag nog genoeg sneeuw voor een witte winterwandeling

Sneeuw maakt het leven in de winter wat lichter - als je tenminste niet over supergladde wegen door een flinke bui naar je werk hoeft te glibberen. En natuurlijk wordt de spoorzoeker in mij weer wakker, want in de sneeuw kun je veel meer sporen zien dan op een verhard pad of het gras. 

We zagen veel hertensporen en ook de sporen van een konijn, die zijn achterpoten voor de voorpoten plaatst omdat hij "haasje over" springt. 

Afdrukken van damhertenhoefjes in de sneeuw,
de achterpoot wordt deels over de afdruk
van de voorpoot geplaatst

Prenten van konijnenpoten. De twee
(grotere) bovenste afdrukken zijn van de achterpoten

Op een gegeven moment hoorden we een opvallend geluid. Gezien de tijd van het jaar dacht ik meteen aan vossen. Het is nu de paartijd van deze mooie dieren en daarbij maken ze geluid om hun territorium af te bakenen en het andere geslacht aan te trekken. We waren erg verrast om dit zo te horen. We slopen iets naderbij om het geluid op te nemen. Dit is redelijk gelukt, en je kunt dit geluid horen in een filmpje door hier te klikken. Misschien moet je het volume op je apparaat wat hoger zetten. Het geluid klinkt wat onheilspellend, en dan hebben we nog niet de meest sinistere geluiden gehoord. Daarvoor kun je de vossenkreten in dit National Geographicfilmpje beluisteren. Wie wel eens naar de detective Midsomer Murders kijkt, weet dat daar in de nachtelijke uren ook vaak een schreeuwende vos wordt opgevoerd om de suspense te vergroten. Dank zij de sneeuw konden we de loopsporen van de vossen (we zagen de sporen van een grote en een wat kleinere vos) makkelijk ontdekken. 

Zoveel sporen hadden we van dit dier nog nooit bij elkaar gezien. Ze hebben hier echt een territorium. In het filmpje kun je zien dat ik een van de sporen volg. Het hield op bij een kanaal met een richel ongeveer één meter voor de waterkant. Wellicht hebben ze daar ergens een hol. De vos(sen) zelf hebben we niet gezien. In 2013 hadden we dat geluk wel. Op 28 januari zagen we een vos in zijn prachtige paarkleed, dik en mooi oranjebruin.

Ook in 2013 lag er wat sneeuw in januari

Tijdens de paartijd zijn vossen op hun mooist

In december en januari gaan de rekels (mannetjes) op zoek naar een vrouwtje (moertje), het keffen/schreeuwen hoort daar bij. Het mannetje is alleen in deze maanden vruchtbaar, het vrouwtje gedurende drie weken. Het moertje maakt in die weken geluid om een mannetje te lokken. Na de paring worden zo'n twee maanden later de jongen geboren in een hol onder de grond. Dat hol wordt de rest van het jaar niet of minder gebruikt. De vossen schuilen dan op andere plekken, zoals bijvoorbeeld dit leger. Bij de geboorte zijn de oogjes van de jongen gesloten, het duurt twee weken eer die open gaan. Het moertje zoogt de jongen en de rekel zorgt dat zij genoeg te eten heeft. Na zes weken komen de kleintjes buiten het hol en gaan dan over op vast voedsel. We hebben ooit in het struikgewas een aantal jonge vosjes zien spelen, dat was een geweldige waarneming die we helaas niet konden filmen of fotograferen. In het begin jagen de vosjes nog niet zelf, maar de oudervos brengt een prooi mee die de jonge vossen op een eigen plekje gaan opeten. 

Jonge vosjes. Foto "Mike" Michael L. Baird, wikimedia

Al met al hebben we weer een aantal mooie waarnemingen gedaan op deze winterse dag!

Vossensporen naast mensensporen

Bekijk ook eens het filmpje dat ik een aantal jaren geleden maakte over vossensporen, door hier te klikken. Wil je meer weten over sporen dan is mijn boekje Speuren naar Sporen een mooie introductie in het onderwerp. Meer informatie via deze link of kijk op de pagina 'boeken' in mijn blog.

PS Ik ben de winactie niet vergeten, maar hiervoor moet ik op zoek naar plantjes die nu even onder de sneeuw verborgen zijn.