Begin oktober bezochten we op een zonnige dag de Amsterdamse Waterleidingduinen. We hoorden het geburl van de damherten en zagen dat de herten bezig waren met het maken van bronstkuilen en het bijeen drijven van hun harem. Het hoogtepunt van de bronst moest nog komen, maar de waarnemingen waren interessant genoeg om ze op film vast te leggen. Er viel verder nog van alles te zien: heidelibellen zaten te zonnen op de paden en boomstronken en ook een kleine vuurvlinder poseerde even. Tussen de grasjes op het duinzand troffen we ook buikzwammen aan; dat is altijd een mooie waarneming want je ziet ze niet zo vaak en ook niet overal.
Ruwstelige (?) stuifbal
Als eerste kwamen we een stuifbal tegen: een wit bolletje op een bruin steeltje. Deze soort vinden we vooral langs de kust in het kale duinzand en zeer spaarzaam in het binnenland. Er zijn vier soorten die niet zo makkelijk te onderscheiden zijn. Op basis van het formaat leek me dit een ruwstelige stuifbal, maar ik kan er ook naast zitten. Op een andere plek in de duinen zagen we aardsterren, die ook tot de buikzwammen horen. Aardsterren zijn opruimers waarbij de sporen binnen in een bolvormig vruchtlichaam zitten. Bij rijpheid springt de buitenlaag van dat vruchtlichaam open en buigen de slippen zich stervormig. De binnenlaag met de sporenmassa zit in het midden van de ster en opent zich bovenaan via een klein gaatje waardoor de sporen naar buiten komen. Meestal gebeurt dit als er regendruppels op de paddenstoel komen. Valt een druppel op het buikje dan wordt door de ontstane overdruk de aanwezige lucht eruit geperst samen met een stofwolkje sporen. Elastische draadjes in het weefsel zorgen ervoor dat de normale vorm steeds weer wordt hersteld. In dit proces wordt er nieuwe lucht naar binnen gezogen waardoor de nog in de buik aanwezige sporen gaan wervelen en in een gunstige positie komen te liggen voor de volgende uitstoot.
Aardster
De meeste aardsterren hebben één opening waardoor de sporen naar buiten komen. De peperbus heeft er meerdere. Deze soort kwamen we een aantal jaar geleden tegen in de Waterleidingduinen. Dat was een buitenkansje want deze soort is vrij zeldzaam. Het zwaartepunt van het voorkomen van de peperbus ligt in Nederland. Internationaal gezien wordt de peperbus beschouwd als zeer zeldzaam, want ook al is de peperbus bekend van een groot aantal landen, de aantallen zijn meestal minimaal. In Noord-Holland zijn plekjes in de duinen te vinden waar in sommige jaren wel tachtig van deze paddenstoelen bij elkaar staan.
De peperbus is ook een aardster
Bekijk de eerste bronstverschijnselen en andere waarnemingen in het filmpje door hier te klikken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten