Nijlgans: exotische vogel die in de winter kan broeden

Ongeveer vijfenvijftig jaar geleden broedden de eerste nijlganzen in Nederland. In Engeland waren deze vogels een paar eeuwen daarvoor ingevoerd als siervogel. Ontsnapte dieren bevolkten Noordwest-Europa met onder andere een broedgeval in Den Haag. Later vestigde zich een groepje in Groningen en die twee populaties zorgen voor verdere verspreiding in de lage landen. Momenteel zijn er rond de 40.000 nijlganzen in Nederland. 

Nijlganzen in hun oorspronkelijke habitat: Afrika,
hier gefotografeerd in Limpopo, Zuid-Afrika
Foto: Bernard Dupont from France - CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org

De soort komt oorspronkelijk uit Afrika, ze leven langs de Nijl en verder in heel Afrika ten zuiden van de Sahara. Ze broeden daar als de omstandigheden gunstig zijn, dat komt vooral neer op de regentijd. In Nederland is het broedseizoen langer, ze brengen per jaar meerdere legsels groot en broeden tot midden in de winter. Soms kom je nijlganskuikens tegen in de sneeuw! De piek van het broedseizoen ligt echter tussen eind maart en mei. In het park was een paartje nijlganzen zich aan het poetsen terwijl de zon opkwam. In deze tijd van het jaar zijn ze ook erg luidruchtig. Ik zag ze in de weken ervoor al met regelmaat achter elkaar aan vliegen. Dus daar zal vast een nest van komen. Wat nesten betreft is de soort nogal gemakzuchtig: het liefst betrekken ze een bestaand pandje in de vorm van een boomholte, een oud reiger- of ooievaarsnest. In bossen 'kraken' ze regelmatig nesten van buizerds en haviken. Ook willen ze nog wel eens op de grond broeden onder een struik of boom bij het water. Een aparte waarneming deed vogelaar Jan van Dijk in 1995. Hij monitorde een slechtvalkenkast die op 50 meter hoogte aan de elektriciteitscentrale Harculo bij Zwolle hing. Met slechtvalken wilde het daar niet zo vlotten, maar er hadden wel al duiven in de kast gebroed. Tot zijn verbazing trof hij op een dag een broedende nijlgans met tien eieren aan in dit penthouse op 50 meter boven de grond.

 

Nijlganskuikens
Foto: Tristram at Picasa Web Albums
CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org

Dat zou spannend worden, want nijlganskuikens kunnen nog niet vliegen als ze het nest verlaten. Hij hield de kast goed in de gaten. Op 10 juli waren er negen jongen uit de eieren gekropen en die zaten op het vliegbord bij de kast. Ruim een uur later waagde het eerste jong de sprong en binnen een half uur was het beestje gevolgd door zes broertjes en zusjes. Een daarvan was gewond aan zijn kop en heeft het niet gered, maar de andere zes liepen al vrolijk achter vader aan. De twee achterblijvers leken te worden vergeten, maar ook deze konden uiteindelijk bij de groep worden gevoegd. Het troepje steekt twee wallen en een dijk over (met gras van 30 cm hoog) en bereiken veilig en wel het water. In het najaar werd de familie nog compleet en wel gespot door Jan van Dijk. Ik ben benieuwd of de nijlganzen in (de buurt van) het park gaan broeden en of ze dan ook zulke spannende capriolen uithalen. Bekijk ze, samen met een grauwe gans en een soepgans, in het filmpje van deze week door hier te klikken.