zaterdag 28 september 2019

Kruisspinnen in de stadsjungle

Kruisspin
Ik had de tuin een paar weken niet bijgehouden en de boel begon behoorlijk te woekeren. Maar zoals Johan Cruijff al zei: 'Elk nadeel heb se voordeel'. Ik besloot de jungleachtige sfeer vast te leggen op film. Een geluidsfragment uit het Amazonewoud versterkt de oerwoudsuggestie, als zijn de wildste dieren die ik heb gefilmd gewone kruisspinnen. Het was mij al eens opgevallen dat die witte kruisjes op het spinnenlijf behoorlijk variabel zijn, de ene keer zijn ze groter en beter zichtbaar dan de andere keer. In feite worden die kruisjes gevormd door afvalstoffen in het lichaam van de spin die zichtbaar worden door de transparante huid. Dat is een heel ingewikkeld verhaal, dat ik hier eenvoudig probeer samen te vatten. Het technische verhaal kun je lezen op Nature Today. Bij ons mensen (en andere zoogdieren) breekt de lever gevaarlijke afvalstoffen af tot een in water oplosbare stof en de nieren voeren dat vocht af. Bij gebrek aan die twee organen moeten spinnen hun giftige afvalstoffen (ammonium) op een andere manier verwerken. Uitstulpingen van de darmen nemen bij de kruisspin de functie van de lever over. En buisjes in het achterlijf functioneren als nieren. Die uitstulpingen en buisjes zetten de ammonium om in guanine. Dat is echter niet oplosbaar in water en het kristalliseert gemakkelijk. Een deel van de guanine wordt uitgescheiden, maar een ander deel blijft achter in de darmuitstulpingen. Daar drukken de guaninekristallen tegen de spinnenhuid waardoor wij het kruisvormige teken zien op hun lijf, samen met andere witte vlekjes. Zo blijven insecten me altijd weer verbazen.

Laat je verrassen door de Nederlandse jungle in het filmpje van deze week. E-mailabonnees kunnen hier klikken om het filmpje te bekijken.



Geen opmerkingen: