Bosbaden voor ontspanning en gezondheid

Al decennia goed bezig

Soms blijkt iets dat je al je hele leven onbewust doet een naam te hebben. Toen ik de term 'bosbaden' voor het eerst las moest ik denken aan een bosbad op de Azoren. Dat was letterlijk een zwembassin midden in het bos. Het zag er heel idyllisch uit en het water was niet te koud, dus we hebben er gezwommen.

Een bosbad op de Azoren

Toch is dat niet per sé wat met 'bosbaden' bedoeld wordt. Bosbaden is de letterlijke vertaling van de Japanse term Shinrin Yoku. Die term werd al in 1982 geïntroduceerd maar ik hoorde er kort geleden pas van. Het woord bosbaden wordt op dezelfde manier gebruikt als zonnebaden. Je neemt niet echt een bad maar je baadt als het ware in de omgeving van het bos, waarbij je alle zintuigen gebruikt om de natuur te ervaren. Yoshifumi Miyazaki, een Japanse universitair docent en onderzoeker, heeft veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de heilzame effecten van bosbaden. Daar wilde ik meer van weten en ik kocht zijn boek Shinrin Yoku, de Japanse kunst van het bosbaden. 

Bosbaden wordt daarin mooi beschreven met de volgende tekst:

Stel je voor dat je in het bos loopt. Je voelt de aarde en de bladeren onder je voeten, het knappen van de twijgjes. Je luistert naar de vogels en ziet hoog boven je, tussen de bladeren door, de lucht. Het licht valt, door de takken gefilterd, voor je op het pad.

Je ademt diep in. Je ruikt de geuren van het bos: mos, sappen, aarde en hout.

Je neemt alles in je op. 

Het licht valt, gefilterd door de takken, op de bosbodem

Bosbaden is niet meer dan langzaam door de bossen wandelen, in alle rust, een paar uur lang. Aanname was dat je daar meer ontspannen van wordt, maar dat was nog niet wetenschappelijk bewezen. Miyazaki zette een aantal zeer degelijke (zeg ik als onderzoeker) experimenten op om deze effecten te meten. Deze experimenten worden in het boek uitgebreid beschreven (voor degenen die benieuwd zijn naar de methodologische onderbouwing :)). In het onderzoek werden verschillende aspecten gemeten: activiteit van het autonome zenuwstelsel (stress en ontspanning), de hartslag, bloeddruk, aanwezigheid van het stresshormoon cortisol in het speeksel en de subjectieve beleving door de onderzochte personen (dit laatste door middel van een vragenlijst). 

Bosbaden kan in elke tijd van het jaar

De effecten zijn gemeten bij het wandelen in een bos en het simpelweg zittend naar het bos kijken. De resultaten ontlopen elkaar niet eens zo veel, maar er zijn wel een paar verschillen in de mate waarin de effecten optreden.

Over het algemeen nam het cortisolniveau in het speeksel af met 13-15% (kijken vs wandelen). De hartslag werd lager, bij zitten natuurlijk iets meer dan bij wandelen omdat je dan een inspanning levert. Al na een kwartier werd de bloeddruk iets lager en dat effect hield wel een dag aan (nadat de activiteit al beëindigd was). De grootste effecten werden gevonden bij de activiteit van het zogenaamde parasympatisch zenuwstelsel. Deze activiteit neemt toe bij ontspanning. Zittend kijken naar het bos leverde ruim 50% meer activiteit op en bij wandelen in het bos maar liefst meer dan 100%. Het sympatische zenuwstelsel is erg actief bij stress. Dus daar wil je een vermindering van de activiteit zien. Kijken en wandelen leverde een afname van 18-19% van die stressactiviteit op. 

Zittend kijken naar het bos levert al ontspanning en stressvermindering op

Afijn, als natuurliefhebber wist ik natuurlijk al dat buiten zijn in een bos heilzaam en rustgevend is. Maar nu is het wetenschappelijk vastgesteld. Als ik binnenkort weer in het bos ben, vergeet ik al die wetenschappelijke termen, en ga ik zoals altijd ontzettend genieten van het moment. Wetende dat ik ook nog eens goed bezig ben. Veel wandelplezier als jij het bos in gaat!

Wandelen in het bos doet je goed, neem de tijd!