Er wordt weer flink gezwamd

Herfst in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Temperatuur en vocht zijn heel bepalende factoren voor een (goed) paddenstoelenjaar. Vandaag waren we in de Amsterdamse Waterleidingduinen, waar de typische najaarsverschijnselen weer alom aanwezig waren: kleurende blaadjes, burlende herten en veel, heeeeeel veel paddenstoelen. We zagen niet zo veel verschillende soorten, maar wel veel exemplaren van één soort: de grote parasolzwam. Die doet zijn naam eer aan met een hoed van het formaat kinderpannenkoek. Een uitgegroeid exemplaar kan 40 centimeter hoog worden en de doorsnede van de hoed is maximaal 44 centimeter. 

Parasolzwammen groeien graag in duingraslanden met zandige bodem en weinig bemesting. Ook langs bosranden en lanen komen ze voor en ik zag ze ook wel eens in een keurig biljartlaken-gazon. In de open duinen kunnen ze grote heksenkringen vormen omdat het ondergrondse deel van de zwam, het mycelium, hier ongehinderd kan groeien. Er zijn weinig tot geen obstakels in de vorm van boomwortels. Zulke heksenkringen kunnen een doorsnede hebben van tientallen meters. Het mycelium, ook wel zwamvlok genoemd, breidt zich elk jaar uit vanuit een centraal punt en de paddenstoelen groeien aan het uiteinde van dit ondergrondse gevaarte in een cirkel: de zogenaamde heksenkring. Ik las op internet dat zo'n zwamvlok wel tot een halve meter per jaar kan groeien. Hoe groter de heksenkring, hoe ouder de zwamvlok dus is.... Er wordt vermoed dat er heksenkringen zijn van meer dan 100 jaar oud. 

Grote parasolzwammen in het duingrasland

Tijdens onze wandeling van 2,5 uur zagen we honderden van deze paddenstoelen met hun bruine schubben. Kenmerkend is ook de steel die er uit ziet als de bovenkant van tijgerbrood. De steelbekleding groeit niet mee als de steel zich uitstrekt, waardoor die bekleding in losse stukjes achterblijft. Als de hoed zich uitvouwt, scheurt deze los van de steel en laat een ring achter, die je omhoog en omlaag kunt bewegen. 

Met zoveel parasolzwammen zou je wellicht denken dat 2022 het jaar van de parasolzwam is. Dat is niet zo, die eer komt toe aan de vliegenzwam: die rode met witte stippen van kabouter Spillebeen. De meest bekende paddenstoel van ons land. Wij zagen er in de duinen maar één. Zie jij binnenkort vliegenzwammen en wil je mee doen aan de publieksinventarisatie? Klik dan hier voor meer informatie. 

Hier is-ie dan 'for the record':

De enige vliegenzwam die
we vandaag in de AWD zagen...