Elanden in aantocht?

Jaren geleden brachten we een vakantie door in Zweden. Het was in de eerste helft van september en we merkten dat het toeristenseizoen in Zweden dan behoorlijk voorbij is. We hadden het hotel bijna voor ons zelf. Musea waren gesloten, in één werd er nog vergaderd en waren ze bereid voor ons het licht aan te doen zodat we nog een rondje langs de tentoongestelde zaken konden maken. De muggen hielden zich koest (wat tijdens het wandelen wel een positief punt was), en dat gold ook voor andere dieren. De man van de elandsafari keek bedenkelijk toen we bij hem een excursie wilden boeken. We zijn de hele avond in zijn rangerover op pad geweest. We zagen elandprenten en uitwerpselen, een (zeldzame) Auerhaan, maar geen eland. Als troost kregen we na afloop...... een elandsalami mee!

Dichter bij een eland zijn we die vakantie niet gekomen, hoewel de verkeersborden onderweg waarschuwden voor dit overstekend wild. In mijn Noorwegenfilm kon je zien dat we ze daar wel gespot hebben. Het zijn de grootste nog levende hertachtigen. De mannetjes kunnen een lengte bereiken van bijna drie meter en een schofthoogte van meer dan twee meter. Vrouwtjes zijn wat kleiner en bereiken een schofthoogte van maximaal 1 meter 70. De mannetjes hebben een schoffelvormig gewei. Die zijn we in de schemering tegengekomen, toen het te donker was om te fotograferen of filmen, maar je kunt het zien op het verkeersbord. Dat gewei kan uitgroeien tot een imposante spanwijdte van 2 meter. Een eland eet scheuten, twijgen en schors van bomen. In de zomer kruiden en bladeren (zoals op de foto en in de film te zien is) en ook waterplanten. Zijn eetgedrag is reden om te onderzoeken of de eland in Nederland weer geïntroduceerd kan worden.

Verspreiding van de eland
User:Jrockley - Updated May 2013

Elanden komen nu voor in een noordelijke range van Alaska naar Scandinavië en Siberië. Maar tot in de elfde eeuw liep de eland nog door de Nederlandse moerassen. Dat blijkt niet alleen uit historische vondsten maar bijvoorbeeld ook uit een Drentse jachtvergunning uit 1025. In de Nederlandse Biesbosch zou de eland als grote grazer ingezet kunnen worden. In natte moerassen (die vroeger de helft van Nederland innamen) is het de enige grote planteneter die daar zijn voedsel zoekt. De eland houdt met zijn selectieve eetgedrag de moerassen open en voorkomt dat de bossen te veel oprukken. Hij eet de zachte boomsoorten zoals wilg, berk en populier en ontziet hardhout waardoor er meer variatie in de begroeiing ontstaat. Zo helpen ze bosranden te creëren met rijke vegetatie, waar vogels, kleinere zoogdieren en insecten van profiteren. Meer informatie over dit onderzoek naar een mogelijke introductie van de eland kun je vinden in het rapport van Ark Natuurontwikkeling. Op dit moment kun je elanden in Nederland zien in Natuurpark Lelystad. Maar wie weet, kom je hun sporen in de toekomst op meer plaatsen tegen.