Verfomfaaide pimpelmees

Pimpelmezen hebben een bijzondere kleur blauw op hun kop en samen met de smalle zwarte streepjes bij hun ogen hebben ze een parmantig uiterlijk. Voor de pimpelmezen zelf is het 'petje' extra aantrekkelijk, want door UV-straling (die mensen niet kunnen zien), is het blauw feller dan het voor ons lijkt. Hoe fitter de mees, hoe stralender zijn koppie. Maar of het warrige verenpak van de pimpelmees in het filmpje in de smaak valt bij het andere geslacht? Ik denk dat de poetsbeurt geen overbodige luxe is. Ik heb geen idee hoe het komt dat de veren er zo verfomfaaid uitzien. Misschien heeft de mees zich door een te klein gaatje van een nestkast willen proppen.....

Visarendsnest

Gisteren zag ik via de webcam van de Scottisch Wildlife Trust de man en vrouw visarend op het nest. Ze hebben veel nieuwe takken aangedragen en vanmorgen de nestkom gestoffeerd met een dikke laag mos. Vergelijk het nest maar eens met de foto bij de eerder geschreven blog.

Hommelkoninginnen

In deze tijd van het jaar zie je grotere en dikkere hommels vliegen dan in de rest van het jaar. Dat zijn de hommelkoninginnen. Zij hebben, als enige van het vorige nest, de winter overleefd. Verstopt onder de grond hebben ze het voorjaar afgewacht en nu zijn ze voedsel aan het zoeken om energie op te doen. Daarvoor zijn ze afhankelijk van planten en bomen die vroeg nectar en stuifmeel produceren. Je kunt ze nu vinden rond bloeiende wilgen, longkruid en smeerwortel. Ze drinken zelf van de nectar en verzamelen stuifmeel als voedsel voor de nieuwe nakomelingen. Maar eerst moet daarvoor een nieuwe nestholte worden gevonden. Op het filmpje zie je een aardhommel, herkenbaar aan twee gele strepen en een wit kontje. Hun nest vind je onder de grond, vandaar de naam. De koningin zie je vaak vlak boven de aarde vliegen, ze inspecteert dan de omgeving op geschikte nestplaatsen, bijvoorbeeld een oud muizenhol. Heeft ze eenmaal een geschikte plaats gevonden dan maakt ze een kommetje van was en stopt dat vol met stuifmeel. Ze legt er een paar eitjes in en dekt het geheel af met was. Ernaast maakt ze nog een voorraadpot met nectar voor zichzelf, voor als het te koud of te nat is om uit te vliegen. Uit de eitjes komen na een week of 2 werksters die de broedzorg overnemen. Zij worden ook verantwoordelijk voor het halen van voedsel. We zien dan alleen nog deze kleinere werksters vliegen. De koningin is vooral bezig met zorgen voor nageslacht.

Man visarend gearriveerd bij het nest (Loch of the Lowes)

Volgens de blog van de Scottish Wildlife Trust is de visarendman vanmorgen op het nest aangekomen. De vogel is geringd (LM12) en het blijkt dat het dezelfde visarend is als vorig jaar. Zijn vrouw heeft al een week de wacht gehouden en het nest in orde gemaakt. Er is meteen een paringspoging ondernomen. Ik heb op de webcam nog niet gezien dat er twee vogels tegelijk op het nest zitten, maar in onderstaand filmpje, dat ik vorig jaar augustus bij het meertje maakte, zie je de mannelijke visarend vliegen. Op het nest zijn twee jongen een vis aan het eten.

Lepelaars in De Buitenliede

In natuurgebiedje De Buitenliede in Haarlem broedt een kolonie lepelaars in oude reigernesten pal naast het fietspad en drukke verkeerswegen. Ze trekken zich niks aan van de racefietsers, langsrazende auto’s, zoevende treinen en ronkende vliegtuigen. Op dit moment zijn ze druk met het herstellen en fatsoeneren van de nesten, hofmakerij en paren. Eén lepelaar in het filmpje maakt capriolen bij het zoeken naar geschikte takken voor het nest. De buren hebben hun zaakjes al op orde en leggen de laatste hand aan het nest. Ze poetsen zichzelf en paren. Dat laatste helaas net op een moment dat de camera niet draaide.

Schotse visarend terug op het nest

Tijdens onze vakantie in Schotland vorig jaar bezochten we Loch of the Lowes. Dit meertje staat bekend om de visarenden die er jaarlijks broeden. Op de borden langs de snelweg slaat de afslag zelfs vermeld met 'ospreys' (visarenden), maar het kleine bezoekerscentrum is niet te druk. Je kunt het nest vanuit 2 schuilhutten bekijken. Dag en nacht worden de visarenden gemonitord door een webcam, dus ook vanuit Nederland konden we het wel en wee blijven volgen. Er waren drie jongen, waarvan er 2 gezenderd werden. Via de blog van de Scottish Wildlife Trust konden we hun trek naar Gambia volgen en waren we getuige van hun vliegbewegingen in de omgeving. Eén van de twee zenders werkt niet meer en het lot van deze juveniele visarend is onbekend, maar de andere vogel is nog alive and kicking. Gisteren is de visarendvrouw die er vorig jaar broedde teruggekeerd op het nest. Dertien dagen vroeger dan vorig jaar en eerder dan het mannetje die gewoonlijk als eerste verschijnt. Ze is meteen begonnen het nest te fatsoeneren. Houd de webcam in de gaten, want het is een unieke manier om broedende visarenden te observeren. In Nederland zien we visarenden vrijwel alleen in de trektijd. In april - mei en half augustus - half oktober vliegen vooral visarenden vanuit Afrika naar Zweden (en terug) over ons land. Het waterrijke Nederland is zeker geschikt voor nestelende visarenden, maar broedgevallen zijn nog nooit met zekerheid vastgesteld. Aangezien er een flinke populatie in Duitsland is, wordt verwacht dat zich in Nederland ook visarenden gaan vestigen. De foto is een screenshot van de Loch of the Lowes webcam, vanmorgen rond 7 uur gemaakt. Neem vooral zelf ook regelmatig een kijkje! En mocht je toevallig een vakantie naar Schotland overwegen, neem dan vooral het Loch of the Lowes in je route op. Tot half augustus is een waarneming bijna zeker, als het broedpaar tenminste weer compleet is.

Welkom Gruttoweekend

De grutto is door natuurliefhebbers gekozen tot onze nationale vogel. De ranke vogel maakt elk jaar de lange reis vanuit Afrika om te komen broeden in onze graslanden. Het broedseizoen is niet altijd even succesvol, maar de vogel blijft voorlopig nog zijn lange reis ondernemen. Door natuurbeschermers en agrariërs worden er allerlei initiatieven genomen om de vogel een goede plaats te bieden om nageslacht groot te brengen: kruidenrijk grasland dat niet te droog is en waar later gemaaid worden of waar de nesten en kuikens zorgvuldig worden omzeild bij het maaien. Dit weekend vinden er veel excursies plaats om grutto's te spotten. Klik op deze link om te kijken wat er bij jou in de buurt te doen is. Als ik dit typ is het nog ruim 12 uur voor de start van het gruttoweekend, wees er snel bij!

Lentegeluiden

Eindelijk! Het insectenseizoen is weer begonnen. Gisteren hoorde ik de eerste hommel in de tuin. Hij zoemde rond de smeerwortel en het longkruid, twee planten die nu al nectar leveren. Ik heb geprobeerd het geluid op te nemen, als je goed luistert kun je het in het filmpje horen. De foto van de hommel heb ik vorig jaar genomen, toen hij nectar 'stal' uit de akelei. Met hun korte tong kunnen hommels niet bij de nectar in het puntje, maar dat lossen ze op door in te breken. Met hun kaken bijten ze een gaatje in de top. Datzelfde doen ze trouwens ook bij smeerwortelbloemetjes.

De heggenmus zingt de laatste dagen volop, tussen het koeren van de tortels door, hoor je de korte riedeltjes die doen denken aan een piepend wieltje. De koolmees zingt zijn pompende en, in mijn oren, eentonige liedje om een vrouwtje te veroveren. Ik hoop dat ze onze nestkast weer uitkiezen voor een nestje. Vorig jaar zijn er vijf kleintjes uitgevlogen terwijl ik lekker lui in mijn tuinstoel zat. Ze bleven nog een tijdje in moeders kielzog rondfladderen. Ook de vinkenslag heb ik al weer gehoord. Vinken leven, in tegenstelling tot hun soortgenoten de putters en groenlingen, niet in groepjes maar solitair. Met de vinkenslag bakenen ze een flink territorium af en 'slaan' wel een paar duizend keer op een dag.

Reeën, maar niet in het Groene Hart

 

Volgens de laatste schattingen zijn er zo’n 100.000 reeën in Nederland. Op elke 170 mensen leeft er dus één ree in ons land. Maar in het Groene Hart gaat dat niet op. Op de verspreidingskaart, gemaakt door de Zoogdiervereniging, zien we de dat reeën in het Groene Hart nauwelijks voorkomen. Wegen met geluidsschermen vormen onoverkomelijke barrières, maar meer nog past de vegetatie in het Groene Hart niet in het dieet van de ree. Een ree is een kieskeurige knabbelaar. Ze houden van een gevarieerd landschap waar ze kunnen snoepen van verschillende kruiden in het grasland, knapperige en sappige boomknoppen, braamblad, eikels en andere zaden. Een ree zul je niet heel lang stil zien staan, ze verplaatsen zich constant om allerlei soorten voedsel tot zich te nemen. In het Groene Hart vinden ze dat niet. Dat landschap wordt gedomineerd door één soort gras: raaigras. En hun maag is niet ingesteld op zo’n eenzijdig dieet. Ze krijgen er zelfs diarree van. Daarnaast vinden ze in de weidse polder ook te weinig dekking. Reeën herkauwen hun voedsel en hebben rust nodig. Meerdere keren per dag liggen ze rustig onder een boom of in de dekking van struikgewas. Zulke rustplaatsen herken je aan een ovale plek kale aarde waar de reeën bladeren hebben weg geschraapt.  Soms vind je er nog haren in. Die hebben, als je goed kijkt, een miniem gegolfd patroon. Om reeën te spotten zijn we naar de Amsterdamse Waterleidingduinen gegaan.

Maar ook daar wordt de ree een zeldzaamheid. Ze worden verdrongen door de talrijk aanwezige damherten met hun grote voedselbehoefte. Maar we hadden geluk, we zagen drie reegeiten fourageren in het bos en later konden we waarnemen hoe ze gingen rusten tussen de verdorde varens. Een dag met een gouden randje! Op de site van de Zoogdiervereniging vind je meer informatie over de ree. Er is overigens nogal eens discussie over 'de ree' vs. 'het ree' (dat laatste is vooral jagersterminologie). Volgens Van Dale mag het allebei.

Rammeltijd

De rammeltijd van de hazen is begonnen. In deze maanden ligt het toppunt van het voortplantingsseizoen, dat zowat het hele jaar duurt. Van februari tot mei is er van de voortplanting het meeste te zien, omdat het zich dan meer ‘in het openbaar’ afspeelt. Hazen leven in open terrein en meestal houden ze zich gedeisd om onzichtbaar te blijven voor vijanden. Ze soezen in de zon, weggedrukt in het gras en ook tijdens het eten zitten ze zo stil mogelijk. Meestal leven ze solitair (alleen) en ook de jongen worden het grootste deel van de dag alleen gelaten.

Nu verzamelen de hazen zich in groepen van enkele tientallen. Het schijnt dat er wel groepen van 70 dieren worden gezien. De hazen rennen door de weilanden, het gebied moet overzichtelijk zijn en niet te nat zodat er veel en hard gelopen kan worden. De mannetjes worden rammelaars genoemd en zij drijven de vrouwtjes (moeren) op. Bijhazen (jonge mannetjes) proberen ook een plaatsje te krijgen in het geheel en rennen vrolijk mee. Gevormde paartjes zonderen zich af voor de paring.

Maar voor het zover is moet de haas als solitair wezen even wennen aan al die groepsdrukte. Een rammelaar probeert de moer langzaam te benaderen; een proces van dichterbij komen en afweren dat wel een uur kan duren. Als het voor de moer te snel gaat dan moet er even ‘gebokst’ worden. De moer neemt zittend een dreighouding aan, legt de oren naar achteren en bokst met de voorpoten.

Ook de mannetjes onderling kunnen vechten: de oren worden dan juist naar voren gericht. Vorig jaar maakte ik dit filmpje ‘kickboksen in de polder’, met rammelende hazen in de hoofdrol.  

Fazanten op water en brood

Fazanten eten zaden, insecten en ongewervelden. Maar een achtergelaten (?) boterham versmaden ze niet. Je krijgt er wel dorst van! Vorige week gefilmd vanuit het Panoramarestaurant in de Blauwe Kamer.

"Aanbevolen kanaal"

Het komt niet vaak voor dat ik hoger in de ranking sta dan Enzo Knol, maar bij de Vroege Vogels site is dat het geval. Mijn halsbandparkietenfilmpje is op de Vroege Vogels-site vandaag de 2000 views gepasseerd.