Een beetje lente in de winter

De winter is begonnen en laat zich op sommige dagen van zijn donkerste (en natste) kant zien. Toch zijn er al bomen en struiken die zich klaar maken om te gaan bloeien. De hazelaar is er daar één van; de gele mannelijke katjes en piepkleine kersrode vrouwelijke bloempjes bloeien vaak al rond kerst. 

Winterzon in de hazelaar

Hazelaars behoren tot de berkenfamilie; het zijn struiken want ze vertakken al vanuit de grond en maken niet één stam zoals bomen. Hazelaars zijn windbestuivers en bloeien daarom als er nog geen bladeren aan de bomen zitten. Zo heeft de wind vrij spel om te zorgen dat het stuifmeel op de vrouwelijke bloempjes terecht komt. Planten die door de wind worden bestoven maken enorme hoeveelheden stuifmeel aan, omdat windbestuiving veel minder gericht is dan bestuiving door insecten of andere dieren. Insecten vliegen van bloem naar bloem, maar de wind is grillig. Soms sterk, soms zwak en de windrichting wil ook nog wel eens verschillen.

De hazelaarkatjes hangen al klaar maar bloeien nog niet

Op de site van onsgroeneschoolplein vond ik een leuke opdracht - 'rekenen met de hazelaar' - om in te schatten hoeveel stuifmeel zo'n struik aanmaakt. Reken maar even mee: een meeldraadkatje van gemiddelde lengte bestaat uit 75 schubben; achter iedere schub zitten 3 bloempjes en in ieder bloempje zitten 4 meeldraden. Dat zijn dus 75x3x4=900 meeldraden per katje. In één meeldraad zitten 7000 stuifmeelkorrels. Per katje zijn dat dus 900x7000= 6.300.000 stuifmeelkorrels!

Dit aantal kun je vermenigvuldigen met het aantal katjes op een tak of struik. Zo kom je tot fenomenale aantallen :). 

Eén stamperkatje (vrouwelijke bloem) heeft ongeveer 50 schubben en achter iedere schub zitten 2 stamperbloempjes, ieder met één stamper. Er zijn dus 50x2=100 stamperkatjes. In de regel zijn er 125.000 stuifmeelkorrels per stamper beschikbaar voor de bestuiving. Ben je benieuwd hoe een vrouwelijk bloempje eruit ziet? Bekijk dan deze blog nog eens.

Meer dan 6 miljoen stuifmeelkorrels per katje

Dan heb ik deze vragen nog voor je (de antwoorden volgen onder de foto):

1. De mannelijke katjes zijn lang en beweeglijk en ze hangen aan dunne takjes. Wat is hiervan de betekenis?
2. De stuifmeelkorrels zijn licht en droog. Waarom is dat?
3. De stampers steken buiten het katje uit en zijn kleverig. Waarom is dat?
4. In de katjes vinden we geen honing en ze geuren ook niet. Waarom niet?
5. Waarom wordt de hazelaar éénhuizig genoemd? 

De hazelaar hoort bij de berkenfamilie

Antwoorden:

1. Door het bungelen aan beweeglijke takjes kunnen de mannelijke katjes het stuifmeel beter afgeven
2. Hierdoor blijven de stuifmeelkorrels makkelijker zweven in de wind
3. Het stuifmeel blijft op de kleverige stampers plakken
4. Ze hoeven geen insecten aan te trekken, dus ze besteden geen energie aan het maken van honing of geurstoffen
5. De afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke bloemen zitten samen op één struik

De hazelaar is aangeplant in veel plantsoenen en komt ook in bossen voor, dus grote kans dat er één bij jou in de buurt staat. Zie je een bloeiende hazelaar? Laat het dan weten als reactie onder deze blog. Ik ben benieuwd wie de eerste bloeiende hazelaar ziet!