Mijn film Natuur in de buurt is nu op YouTube te zien!

Het is al weer ruim een jaar geleden dat mijn, tijdens de coronajaren gemaakte, film 'Natuur in de buurt' te zien was in de lokale bioscoop. Ik heb besloten om deze film nu openbaar te zetten op YouTube, zodat zo veel mogelijk Nederlanders kunnen genieten van deze film. In deze blog van vorig jaar beschrijf ik 'the making of' zoals dat heet. Via deze link kun je de volledige film bekijken. Veel kijkplezier!

 

Lopen over de voormalige bodem van de Krijtzee

De bodem onder Maastricht heeft een lange en bewogen geologische geschiedenis. In de loop van miljoenen jaren veranderde het landschap van zeebodem tot hooggebergte, van kustmoeras tot woestijn en van poollandschap tot regenwoud. Niet alles vinden we in de bodem terug, maar twee tijdperken hebben duidelijke sporen achtergelaten. In het Krijt (145 - 66 miljoen jaar geleden) zijn dikke lagen kalksteen afgezet. Tijdens de ijstijden (in het Pleistoceen, dat 2,6 miljoen jaar geleden begon) zijn de diepe dalen van de Maas en het riviertje de Jeker uitgesleten, die je in het huidige landschap nog kunt zien. 

Tijdens het Krijt was het tropisch warm door vulkanen die broeikasgassen in de atmosfeer spoten, de zeespiegel lag hoog en Limburg stond onder water. Aan het eind van het Krijt werd de zee minder diep en lag de kust ten zuiden van Maastricht. Dit kwam doordat Afrika langzaam opschoof naar het noorden en de bodem van de Middellandse Zee onder Europa duwde. Europa kwam omhoog en de Alpen en Pyreneeën werden gevormd. In het water van de Krijtzee leefden behalve haaien, zeeschildpadden en Mosasauriërs ook talloze kleine organismen met een kalkschaal. Als ze stierven zakten ze naar de bodem en in de loop van de tijd vormden ze daar een kalklaag van meer dan 100 meter dik. In 1000 jaar groeide de laag met één centimeter, dus het was een lang proces. 

Vanaf 1926 werd de kalkbodem afgegraven door de ENCI (Eerste Nederlandse Cement Industrie). In een kleine honderd jaar (de activiteiten zijn in 2018 gestopt) werd de kalklaag afgegraven en nu rest er een groot gat in het landschap, dat wordt 'teruggegeven' aan de natuur. Nieuwe kalksteen gaat er natuurlijk niet ontstaan :). Zolang ik mij kon heugen werd er gegraven in de Sint Pietersberg en na 2018 stond een bezoek aan de groeve op mijn verlanglijstje.

Toen ik in het blad van Natuurmonumenten een wandeling van 7 km rond en door de groeve zag, kwam het er dan eindelijk een keer van (de route start op de Sint Pietersberg en is gemarkeerd met gele rechthoekjes). Via een trap met 215 treden daalden we af in de groeve en hadden uitzicht op de plekken waar de drie Mosasauriërs werden gevonden en de fabriek die er nog staat. Er is begroeiing aanwezig in de vorm van bomen en grassen. 

In de zomer schijnt de warme groeve een walhalla te zijn voor insecten, amfibieën en bijzondere kalkminnende planten, maar op deze herfstdag was dat natuurlijk niet het geval. Dus in een ander jaargetijde moeten we nog eens terug, liefst met boswachter want dan kun je ook op de niet openbaar toegankelijke plekjes komen. 

In de afgegraven wanden zagen we lagen vuursteen en een deel van de paden was "geplaveid" met brokken vuursteen. Hiertussen zagen we fossiele resten van inktvissen, de zogenaamde belemnieten. Belemnieten zijn oeroude inktvisjes met een puntvormige schelp. Ze zijn aan het einde van het Krijt-tijdperk uitgestorven  (66 miljoen jaar geleden, toen ook de dino’s voor altijd verdwenen). De schelpen van belemnieten zijn tussen de 5 tot 45 centimeter groot. De meeste soorten zijn rond 10 centimeter groot.

Via een steil zigzagpad liepen we de groeve weer uit. Over zonnige graslanden met uitzicht op Chateau Neercanne liepen we rond de groeve terug naar het beginpunt van de wandeling. We speurden bij de uitkijkpost nog naar de oehoe's, maar helaas lieten die zich vandaag niet zien. Ook een reden om nog eens terug te komen.